Nguyễn Trần Bạt: Lương thiện là đức tính nhất định cần phải có của các doanh nhân

Chuyên nghiệp là bài học đầu tiên khi tôi làm việc với các đối tác nước ngoài. Người nào muốn kinh doanh thành công phải hiểu rằng kinh doanh là một hoạt động chuyên nghiệp

Trở thành doanh nhân thành đạt là mong muốn chính đáng của nhiều người trong xã hội. Tuy nhiên để là doanh nhân là chặng đường khó khăn. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Trần Bạt xoay quanh vấn đề này.

Con đường để ông trở thành một doanh nhân như thế nào? Liệu ông có nghĩ là ngẫu nhiên trở thành doanh nhân hay không?

Con người ta sống trong hoàn cảnh nào thì phải cố gắng tìm cho mình một hướng đi, một lối thoát nào đó. Thời trước người ta tranh nhau đi nghiên cứu sinh nước ngoài và lấy đấy làm lối thoát cho bản thân. Cụ thể thì tùy từng hoàn cảnh, từng người mà cách lựa chọn khác nhau.

Đối với xã hội thì lối thoát bắt đầu từ chính sự chuyển biến trong chính sách vĩ mô, cụ thể ở đây là chính sách đổi mới, mở cửa. Chúng ta không thể tách rời thành tựu cá nhân với nhưng trào lưu chính trị của đời sống xã hội. Chính sự chuyển biến trong chính sách của nhà nước tạo cơ hội cho sự xuất hiện những doanh nhân như tôi.

Nếu không có đổi mới, mở cửa xem kinh doanh là hoạt động chính đáng thì chắc chắn sẽ có buôn lậu. Đấy là một lối thoát. Lối thoát của kẻ buôn lậu và lối thoát của của việc hình thành doanh nghiệp công khai đều có chất lượng và động cơ giống nhau. Nhưng rõ ràng kiếm tiền với sự đồng thuận của xã hội khác hẳn, tốt hơn rất nhiều so với lối thoát kia.

Cụ thể như tôi là người buôn bán các quan hệ quốc tế. Đất nước mở cửa , hội nhập thì công ty của tôi là công ty tư vấn, còn nếu đóng cửa thì hoạt động của tôi sẽ là môi giới đen, nếu không may có khi bị coi là gián điệp.

Theo ông, đâu là phẩm chất cần có của người doanh nhân trong điều kiện hiện nay?

Tôi cho rằng lương thiện là đức tính nhất định cần phải có của các doanh nhân trong bất kỳ điều kiện nào. Lương thiện là một phẩm hạnh của con người và doanh nhân là một con người nên tự nhiên có đòi hỏi về sự lương thiện. Vậy lương thiện trong kinh doanh là thế nào? Là không cho chất độc hại vào sản phẩm, là bán sản phẩm dịch vụ đúng như quảng cáo. Lương thiện nó có mặt ở mọi hành vi, nhưng tựu trung lại thì lương thiện chính là trân trọng và bảo vệ các giá trị sống của con người trong khi mình cung cấp các dịch vụ và các sản phẩm cho nó

Theo tôi kinh doanh không được sát hại nhân tính, do đó phải lấy lương thiện làm cội nguồn cho bất kỳ hành động nào.

Lương thiện là đức tính nhất định cần phải có của doanh nhân. Ngoài ra còn cần có yếu tố nào nữa không, thưa ông?

Chuyên nghiệp. Đó là bài học đầu tiên khi tôi làm việc với các đối tác nước ngoài. Người nào muốn kinh doanh thành công phải hiểu rằng kinh doanh là một hoạt động chuyên nghiệp.

Ví dụ khi tôi được chọn cung cấp dịch vụ tư vấn cho một ngân hàng nước ngoài, họ đã yêu cầu tôi ký vào một bản hợp đồng với các điều khoản đảm bảo giữ đúng phầm hạnh của một người làm kinh doanh. Cụ thể như là giữ bí mật các điều khoản giữa tôi và họ.

Hoặc khi cung cấp dịch vụ cho một công ty sản xuất máy bay lớn trên thế giới, tôi đã chấp thuận ký cam kết là từ trước đến nay chưa bao giờ sử dụng ma túy, và không tiềm ẩn những khả năng trở thành tôi phạm hình sự trong những điều kiện pháp lý cụ thể.

Nói như vậy để thấy rằng trở thành một doanh nhân, một nhà kinh doanh thành công thì chuyên nghiệp là một đòi hỏi tất yếu.

Được biết để có thể cung cấp các dịch vụ chuyên nghiệp như ông nói, thì ông luôn yêu cầu các cán bộ, nhân viên của mình luôn thực hiện “đô thị hóa” bản thân. Ông có thể nói rõ hơn về yêu cầu này không?

Đúng vậy. Tại công ty chúng tôi việc đô thị hóa cán bộ là một đòi hỏi và yêu cầu bắt buộc. Tuy nhiên không nên hiểu khái niệm “đô thị hóa” là Hà Nội hóa hay Sài Gòn hóa. Chúng tôi là một đơn vị kinh doanh quan hệ quốc tế nên chúng tôi thực hiện việc đô thị hóa theo nghĩa rộng của nó.

Trong những ngày đầu hoạt động, chúng tôi nhận thấy sự nhà quê trong giao tiếp quốc tế của mình. Chính vì lẽ đó buộc chúng tôi phải rèn luyện để thực hiện đô thị hóa bản thân mình. Quá trình đô thị hóa này không trừ một ai, dù người đó là người Hà Nội, Sài Gòn, Hà Nam hay ở bất kỳ vùng miền nào. Việt Nam khi mới mở cửa là “nhà quê” trong giao tế quốc tế, vì vậy nếu nhân viên của tôi không được rèn luyện để chuyên nghiệp thì làm sao họ có thể tiếp xúc với những khách hàng quốc tế đến từ những tập đoàn lớn như GM, GE, HSBC, Citi Bank, Coca Cola…

Cũng chính nhờ yêu cầu đô thị hóa này mà những nhân viên của tôi, đang làm hay đã làm một thời gian ở công ty tôi đều có giá trị thị trường cao hơn trong mặt bằng thị trường lao động Việt Nam.

Steve Jobs người sáng lập ra tập đoàn Apple, được coi là thiên tài sáng tạo trong công nghệ đã có lời khuyên với các bạn trẻ “Sống khát khao, sống dại khờ”. Quan điểm của ông về điều này như thế nào?

Tôi rất thích lời khuyên này của Steve Jobs. Trong một bài viết tôi đã nói sự chai sạn của con người có cùng với thời gian, nhưng cái ngây thơ, trong sáng sẽ mất đi cùng thời gian. Vì vậy người ta giữ cái sẽ mất đi, chứ không ai giữ cái sẽ có.

Trong sáng, công bằng, lương thiện là phẩm hạnh tiên đề để làm người. Kinh doanh để làm gì nếu sau một quá trình kinh doanh chúng ta không còn là con người.

Đóng góp xã hội lớn nhất là đóng góp bản năng, ngây thơ, vô tư. Mọi sự sáng tạo vĩ đại khi con người vô tư, trong sáng nhất. Mọi sự lóng lánh khoác lên sự sáng tạo đều không phải sáng tạo.

Newton tìm ra định luật vạn vật hấp dẫn khi quả táo rơi xuống đầu ông.

Con người là sinh vật có năng lực trí tuệ, năng lực tri giác. Vì thế giữ sự hồn nhiên, sự cân bằng tự nhiên, giữ được lương thiện có chất lượng bản năng chính là bản lĩnh. Tôi rất sợ những người giở giọng chai sạn, kinh nghiệm, bản lĩnh. Những thứ như vậy rất phản con người. Đó là biểu hiện già và tha hóa của con người theo thời gian.

Vậy làm thế nào để giữ được sự ngây thơ, trong sáng như ông nói?

Khó để giữ được điều đó. Nếu nó dễ thì không còn gì để chúng ta phải bàn cãi. Tôn giáo được sinh ra vì lẽ đó. Đó là công cụ mà loài người sử dụng nhằm duy trì trạng thái bản năng, ngây thơ và vô tư của mình.

Vậy với các doanh nhân thì làm sao để giữ được sự cân bằng cần thiết đó?

Doanh nhân bám chắc lấy những nghĩa vụ của mình. Hoàn tất những nghĩa vụ làm cha, làm chồng làm thủ trưởng. Những nghĩa vụ được  xã hội quy định hình thành do phát hiện tự nhiên và cân bằng của loài người để giữ gìn sự vô tư trong sáng.

Ví dụ, đóng thuế là nghĩa vụ. Đóng thuế là dấu hiệu công bằng. Anh không tự nhiên tạo ra dịch vụ của anh được, mà anh phải sử dụng dịch vụ của phần còn lại đời sống để tạo ra dịch vụ của mình

Đóng thuế là công bằng chứ không phải đóng góp như mọi người nói. Đôi khi chúng ta cường điệu nhằm động viên một công việc, một hành vi nào đấy mà nhân tạo hóa các khái niệm hết sức tự nhiên mà loài người có.

Với bản thân, ông đã làm thế nào để giữ được sự cân bằng đó?

Học tập không ngừng. Luôn rèn luyên, chống lại sự lão hóa nhất là lão hóa tinh thần. Tôi coi việc rèn luyện bản thân là cảm hứng tự nhiên, uốn nắn và kiểm điểm hằng ngày như một khoái lạc. Chúng ta không nên xem việc rèn luyện bản thân là điều gì đó ghê gớm, hay đấu tranh lớn lao.

Tốt nhất nên giữ cho mình một tinh thần tự làm mới mình, tự hoàn thiện mình một cách vui vẻ. Tự cười, tự chễ giếu các nhược điểm của mình. Tự cười cợt với những thành công của mình làm ngăn chặn căn bệnh kiêu ngạo, bởi nó là biểu hiện của lão hóa.

Bên trong của mọi sự thất bại đều là những sai lầm, là những khuyết tật trí tuệ, và ta chế giễu nó, nhưng chúng ta không chỉ trích, không đay nghiến. Con người không được đay nghiến các khuyết tật của mình, cũng không được nói to, hát vang lên trước thành công của mình

Hãy bình thản trước những trạng thái khác nhau, những hiện tượng khác nhau trong không gian tinh thần của mình.

 

Thanh Hải

Theo TTVN