Tự gọi mình là “những doanh nhân tình cờ”, nhưng Robert Noyce và Gordon
Moore đã tạo nên một công ty sản xuất chất bán dẫn hàng đầu thế giới và
làm được điều đó khi thành lập Intel vào năm 1968.
Ngoài các bộ vi xử lý nổi tiếng là Intel và Celeron được sử dụng
trong khoảng 75% số máy tính cá nhân trên thế giới, Intel còn sản xuất
các bộ nhớ cực nhanh và chất bán dẫn nhúng (embedded semiconductor).
Hiện nay, khi công ty có doanh thu hơn 35 tỉ USD và tăng trưởng hàng
năm ở mức 13,5%, những câu chuyện xoay quanh cuộc đời và sự nghiệm của
Noyce và Moore luôn là một trong những tấm gương sáng về tính sáng tạo
và tinh thần doanh nghiệp trong thế kỷ XXI…
Gordon Earle Moore sinh ngày 3-1-1929 ở San Francisco, bang
California, Mỹ. Từ khi còn nhỏ, Moore đã tò mò, thích khám phá. Thính
lực của Moore đã bị giảm đáng kể do cậu bé thích tạo ra những tiếng nổ
lớn với những vật liệu mà cậu nhặt nhạnh được. Moore tiếp tục theo đuổi
niềm đam mê đó qua những năm tháng học tiểu học, trung học rồi đại học.
“Từ khi còn học trung học, tôi đã muốn trở thành một nhà hóa học.
Lúc đó, dù chưa biết rõ công việc của một nhà hóa học là gì nhưng tôi cứ
theo đuổi ước mơ này và cuối cùng tôi đã có một tấm bằng tiến sĩ ngành
hóa lý” - Moore kể lại. Năm 1950, Moore lấy được tấm bằng này từ Viện
Công nghệ California.
Robert Noyce, hiện đang được gọi là “thị trưởng của Thung lũng
Silicon”, sinh ngày 12-12-1927. Là con của một nhà thuyết giáo, Noyce đã
từng theo học khoa Vật lý của Trường Cao đẳng Grinnell. Anh luôn là một
thủ lĩnh có sức lôi cuốn đám đông và nhiều lần suýt bị đuổi ra khỏi lớp
vì khuấy động những trò đùa tinh nghịch trong giờ học. Trong một lần
bắt trộm một con heo ở gần trường để bày cỗ cho bạn bè cả trường, Noyce
suýt bị đuổi học nhưng may mắn là giáo sư vật lý của cậu đã can thiệp để
cậu không bị kỷ luật.
Khi còn là sinh viên ở Grinnell, Gale đã có được hai trong số những
bộ thu bán dẫn đầu tiên do Bell Labs sản xuất. Gale đã khoe chúng với
Noyce và ngay lập tức, Noyce cũng bị chúng mê hoặc. Sau này, Noyce theo
học ở Viện Công nghệ Massachusetts để lấy bằng tiến sĩ vật lý. Năm 1953,
Noyce nhận được bằng tiến sĩ và sau đó làm việc cho Philco - công ty
sản xuất hàng điện tử nổi tiếng của Mỹ - ở bộ phận chế tạo transistor.
Một thời gian sau, anh đến làm việc ở Công ty Shockley chuyên sản xuất
chất bán dẫn.
Chính trong thời gian làm việc ở Shockley, Noyce đã gặp Moore.
Không lâu sau, ở Shockley xảy ra nhiều mâu thuẫn về tầm nhìn chiến lược
và nhận thức giữa các thành viên. Vì vậy, bảy trong số những nhà nghiên
cứu trẻ của Shockley, trong đó có Moore, đã quyết định ra đi để thành
lập công ty riêng. Năm 1957, Công ty Fairchild đã ra đời với tám thành
viên, mỗi thành viên góp vốn đầu tư 500 USD, tương đương một tháng lương
của họ vào thời điểm đó.
Fairchild cần tổng giám đốc điều hành nhưng không ai trong số tám
thành viên ban đầu có kinh nghiệm trong công việc này. Tất cả đều có học
vị cao, nhưng họ chỉ có kinh nghiệm làm việc trong phòng thí nghiệm.
Cuối cùng, Fairchild cũng tuyển được Ed Baldwin, một giám đốc kỹ thuật
của một trong những công ty sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới.
Baldwin đã dạy lại cho tám thành viên ban đầu của Fairchild về nhiều
khía cạnh khác nhau trong kinh doanh, từ tổ chức doanh nghiệp cho đến
tiếp thị. Nhưng không lâu sau, Baldwin đã bỏ Fairchild để thành lập một
công ty sản xuất chất bán dẫn cho riêng mình.
Với tuổi đời 29 và sự tự tin khá cao, Noyce đã được chọn vào vị trí
tổng giám đốc của Fairchild sau khi Baldwin rời công ty, còn Moore đảm
nhận vai trò của Noyce trước đó là giám đốc nghiên cứu và phát triển. Cả
tám thành viên đã vạch ra một sứ mệnh là tạo ra những transistor bằng
silicon đầu tiên. Dưới sự lèo lái của Noyce, Fairchild đã sáng chế ra
một loại vi mạch tích hợp sử dụng chất liệu silicon và đăng ký bản quyền
cho loại vi mạch này. “Lúc đó, chúng tôi chẳng hề nghĩ rằng đây chính
là cột mốc đầu tiên của một doanh nghiệp có giá trị 80 tỉ USD sau này” -
Moore nhớ lại.
Đến cuối thập niên 1960, Fairchild đã trở thành một công ty có giá
trị 150 triệu USD với hơn 30.000 nhân viên. Tuy nhiên, cũng chính lúc
này công ty gặp nhiều vấn đề rắc rối về quản lý. Khi hai tổng giám đốc
điều hành bị sa thải chỉ trong vòng sáu tháng và ba thành viên của hội
đồng quản trị đang tìm cách chạy khỏi Fairchild, Noyce và Moore đã quyết
định cũng phải tìm hướng đi mới cho mình. “Tôi nghĩ rằng ban giám đốc
mới sẽ có thể thay đổi đáng kể văn hóa của công ty. Tôi quyết định ra đi
trước khi có những thay đổi” - Moore nói.
Năm 1968, với một bản kế hoạch kinh doanh dài vỏn vẹn chỉ một trang
do Noyce đánh máy bằng chiếc máy đánh chữ ở nhà mình, Intel (viết tắt
của Integrated Electronics Corporation - Công ty Điện tử tích hợp) đã ra
đời. “Chúng tôi xem bộ nhớ bán dẫn là một cơ hội để làm điều gì đó phức
tạp hơn và bán nó cho tất cả các loại thiết bị ứng dụng kỹ thuật số.
Đây chính là cơ sở của kế hoạch kinh doanh”, Moore kể lại. Từ đây, Intel
bắt đầu đầu tập trung vào việc chế tạo các transistor lưỡng cực và các
mạch bán dẫn bằng ôxit kim loại. Đây cũng là một công nghệ sở trường của
Intel vào thời đó và phải mất bảy năm sau, các công ty lớn khác mới sao
chép lại được công nghệ này.
Noyce và Moore luôn vạch ra những kế hoạch để phát triển lớn mạnh.
Bằng cách tuyển dụng các nhân viên có tiềm năng cao, giảm thiểu cách
quản lý quan liêu, chỉ tăng vốn đầu tư trước khi công ty thật sự cần
thiết, nhờ đó Intel hoạt động có lợi nhuận ngay trong giai đoạn mới
thành lập.
Ngày nay, đa số các máy tính cá nhân đang được sử dụng trên thế giới
đều có bộ vi mạch Intel bên trong. Noyce và Moore đã không chỉ đưa ra
những công nghệ mới, mà còn là tấm gương thành công về tinh thần khởi
nghiệp. Noyce qua đời vào tháng 7-1990 ở tuổi 62 vì bệnh tim, còn Moore
vẫn tiếp tục làm việc ở Intel với cương vị là Chủ tịch danh dự. Nghiên
cứu về cuộc đời và sự nghiệp của Noyce và Moore, các chuyên gia khởi
nghiệp rút ra những bài học sau:
1. Quan tâm động viên nhân viên trong doanh nghiệp. “Các doanh
nghiệp mới thành lập là một môi trường rất tốt để đào tạo các giám đốc,
bởi vì chỉ ở những nơi đó họ mới có cơ hội để quan sát quá trình phát
triển của công ty”, Moore nói. Từ những ngày đầu Intel mới ra đời, Moore
và Noyce đã quyết tâm không lặp lại sai lầm ở Shockley. Bằng cách đưa
yếu tố con người lên ưu tiên hàng đầu, tạo ra một môi trường làm việc
cởi mở, đề cao tinh thần làm việc có trách nhiệm và đối xử công bằng với
các nhân viên, họ đã sử dụng rất hiệu quả nguồn nhân lực của mình.
2. Học hỏi là một quá trình thử nghiệm và mắc sai lầm. Cả Moore và
Noyce đều không phải sinh ra để làm những doanh nhân. Là những nhà khoa
học, họ đã trải qua phần lớn tuổi trẻ của mình để thực hiện các thí
nghiệm khoa học. Tuy nhiên, khi đã quyết định bước vào thế giới kinh
doanh và thành lập Intel, họ hiểu rằng thành công phụ thuộc rất nhiều
vào việc họ có biết thử nghiệm và học hỏi từ những sai lầm của mình hay
không.
3. Thành công không đến một cách tình cờ. “Có thể trở thành một
doanh nhân một cách tình cờ nhưng thành công thì không đến một cách tình
cờ” - Noyce nói. Noyce và Moore là những người đầu tiên thừa nhận rằng
họ chẳng biết gì về kinh doanh khi thành lập công ty riêng. Điều quan
trọng là vì biết nhìn nhận những mặt hạn chế của mình mà cả hai đã tìm
sự giúp đỡ của những người giỏi hơn. Noyce và Moore cũng đã học từ công
việc nhiều khía cạnh khác nhau của thế giới kinh doanh.
4. Luôn cảnh giác với cạnh tranh. Trước đây, Noyce và Moore luôn
nghĩ đến những viễn cảnh xấu, những mối đe dọa trong tương lai đối với
công ty để tìm cách đối phó. Nhưng chính vì vậy, cả hai đã để cho nhiều
cơ hội vuột ra khỏi tay mình. Sau này, họ thừa nhận rằng để thành công,
một doanh nhân cũng cần phải có một chút “máu liều”, một chút “bệnh
tưởng”.
5. Hãy làm những gì mình có thể làm tốt nhất. “Một nguyên tắc rất
quan trọng mà các doanh nghiệp nên nhớ là chỉ nên làm những gì mình có
thể làm tốt nhất” - Moore khuyên. Bằng cách chuyên môn hóa và tập trung
vào một thị trường hẹp mà mình có nhiều ưu thế nhất, Intel đã không chỉ
trở nên nổi bật trong đám đông mà còn vượt lên hàng đầu.
(Doanh nhân Sài Gòn cuối tuần)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét