Nhớ lại lúc được phân công học ở Nga, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc
Công ty CP Sữa Việt Nam (Vinamilk) bà Mai Kiều Liên tin nó giống như
"định mệnh". Khi đó cô học sinh 17 tuổi chưa hề có khái niệm gì về ngành
sẽ theo học - chế biến sữa, nhất là thời điểm đó (1969), ngành sữa ở
Việt Nam chưa phát triển.
5 năm đại học cũng là khoảng thời gian khiến bà trăn trở nhiều về
đường hướng sau khi tốt nghiệp. "Đã có lúc tôi muốn chọn lại ngành, có
thể là sư phạm hoặc bác sĩ như mong ước từ nhỏ", vị lãnh đạo Vinamilk
hồi tưởng.
Song thân phụ của bà cho rằng đây là ngành sẽ giúp cải thiện tình
trạng suy dinh dưỡng cho trẻ em Việt Nam khi đất nước bước vào thời
bình. Lời khuyên này giúp bà Liên kiên định mục tiêu hoàn thành khóa
học, song trong tâm trí vẫn chưa có ý nghĩ sẽ xây dựng doanh nghiệp sữa
lớn mạnh.
Trở về nước, bà được phân công làm kỹ sư theo ca tại nhà máy sữa
Trường Thọ. Sau đó, trải qua nhiều vị trí khác nhau và tới năm 1992, bà
trở thành người đứng đầu Công ty Sữa Việt Nam.
Người điều hành Vinamilk từng trăn trở ngành sữa ở Việt Nam chưa thể
chủ động hoàn toàn nguồn nguyên liệu, trong khi đây là yếu tố then chốt,
ảnh hưởng lớn tới hoạt động kinh doanh. Vì thế, bà đã chủ trương phát
triển chăn nuôi bò sữa tại Việt Nam bằng cách chuyển giao con giống, kỹ
thuật chăn nuôi, thu mua sữa tươi của nông dân với giá cao hơn nguyên
liệu nhập khẩu để kích thích chăn nuôi trong nước. Song song với đó, đầu
năm 1990, Vinamilk nhập máy móc hiện đại để sản xuất sữa tươi tiệt
trùng. Đối tượng nhắm tới vẫn là thị trường nội địa nhiều tiềm năng, bởi
lượng tiêu thụ ở Việt Nam hiện thấp hơn rất nhiều so với thế giới.
Gần 20 năm giữ trọng trách "thuyền trưởng", bà Mai Kiều Liên gặt hái
nhiều thành công nhưng cũng không ít thất bại. Sau cổ phần hóa năm 2003,
đến năm 2006 Vinamilk niêm yết trên thị trường chứng khoán, lúc đó vốn
hoá trên thị trường là 530 triệu đôla Mỹ, qua 5 năm, nay vốn hoá đạt
được 2 tỷ đôla Mỹ, tăng gần 4 lần. Đà thăng hoa đó khiến Vinamilk định
hướng phát triển thành tập đoàn thực phẩm và nước giải khát đa ngành với
sữa, các sản phẩm từ sữa và ngoài ngành sữa như bia, cà phê... thương
hiệu Vinamilk. Thế nhưng việc hợp tác đầu tư liên doanh sản xuất bia
Zorok cùng SabMiller, nhà máy sản xuất cà phê không như mong đợi,
Vinamilk phải chuyển nhượng lại 2 dự án này để bảo toàn vốn.
Rút kinh nghiệm thất bại trên, bà Mai Kiều Liên chỉ hướng tới duy
nhất một lĩnh vực (sữa) và tập trung mọi nhân lực, vật lực. Nguồn vốn
sau khi chắt chiu qua từng năm chỉ dùng để tái đầu tư, mở rộng sản xuất
cho ngành sữa, chứ không đầu tư trái ngành hay rót vào chứng khoán, bất
động sản như gợi ý của nhiều người. Cũng chính vì điều này mà hiện tại,
Vinamilk chủ động nguồn vốn cho các dự án và hàng loạt kế hoạch đang ấp ủ
mà không phải toan tính nên gõ cửa nhà băng nào. Gần đây, ngoài việc
mua lại cổ phần của Công ty sữa Thanh Hóa và Bình Định, Vinamilk cũng
nghiên cứu mua những công ty đang có nhu cầu bán.
Thế nhưng kể cả sản phẩm chủ lực là sữa, bản thân Vinamilk không phải
lúc nào cũng hoàn toàn thắng lợi. Vị lãnh đạo này cho biết tới nay đã
có khoảng 10 sản phẩm không được thị trường đón nhận dù có sự chuẩn bị
kỹ càng. Đơn cử như sữa chua gừng, nhắm tới thị trường miền Bắc, nơi có
thời tiết lạnh, hanh khô, với ưu điểm giúp làn da khỏe, không bị khô
nứt. Song mặt hàng này không bán chạy, doanh số ít, khó thuyết phục
người tiêu dùng. Mặc dù trước khi sản xuất, doanh nghiệp đã nghiên cứu,
điều tra thị hiếu người tiêu dùng khá kỹ.
Nghiên cứu và ứng dụng các thành tựu khoa học dinh dưỡng thế giới vào sản phẩm Dielac của Vinamilk.
"Một trong những nguyên nhân có thể do lựa chọn người dùng thử chưa
nhiều, chưa tiêu biểu và ở phạm vi hẹp", vị Tổng giám đốc nhớ lại.
Cuộc khủng hoảng kinh tế những năm qua đã không chừa một doanh nghiệp
nào. tỷ giá biến động, lãi suất tăng cao, lạm phát nhảy vọt, người dân
thắt chặt chi tiêu. Theo bà Liên, 2011 là năm hoạt động đầy trắc trở với
doanh nghiệp, hầu như không có thuận lợi nào mà chỉ toàn thách thức. Vì
vậy kế hoạch năm nay Công ty đưa ra tốc độ tăng trưởng thấp hơn năm
trước. Việc giao chỉ tiêu cho mỗi nhân viên cũng phải có kế hoạch, tính
toán hợp lý.
Giữa năm ngoái, nhiều doanh nghiệp điều chỉnh tăng kế hoạch doanh
thu, lợi nhuận so với mục tiêu ban đầu. Song điều này đã không lặp lại
trong năm nay. "Chưa khi nào, doanh nghiệp tiết giảm tối đa như năm nay.
Gói chi phí chỉ được giải ngân 90%, thay vì 100% như mọi năm. 10% còn
lại dự phòng khi có việc gấp cần xử lý", Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm
Tổng giám đốc Vinamilk cho biết.
Hiện nay tình hình chung của các doanh nghiệp trong nước gặp phải
như: giá nguyên liệu thế giới tăng cao, hoạt động kinh doanh như "ngồi
trên đống lửa" bởi áp lực lãi vay. Đơn vị nào phụ thuộc lớn vào vốn vay
coi như bị thương nặng. Theo bà Liên, điều kiện bình thường, lãi vay
22-25% đã không có lời, huống chi đặt trong bối cảnh khó khăn hiện nay.
Chưa kể, lượng tiêu thụ sụt giảm mạnh mà phải tăng giá bán (do nguyên
liệu đầu vào, lãi vay tăng cao...) khiến việc cạnh tranh ngày càng gay
gắt, thậm chí đối mặt với nguy cơ đóng cửa. Trong khi đó, chính sách vĩ
mô cũng không ổn định, doanh nghiệp khó lường. Nhưng với Vinamilk do có
kế hoạch cụ thể 1 năm, 3 năm hay 5 năm, và chủ động được nguồn nguyên
liệu nên mọi hoạt động diễn ra như theo kế hoạch nên cũng không bị ảnh
hưởng nhiều.
Ngoài việc chờ can thiệp, người điều hành Vinamilk cho rằng bản thân
doanh nghiệp phải tự cứu mình trước, bởi "nước xa không cứu được lửa
gần". Thay vì chờ lãi suất hạ, bản thân doanh nghiệp tự xoay sở nguồn
vốn ở kênh khác, cắt giảm chi phí ở những khâu nào còn có thể, tìm đến
phân khúc thị trường mới, sáng tạo ra sản phẩm mới...
Vinamilk đặt mục tiêu cuối năm nay đạt doanh thu 1 tỷ USD, đứng trong
top 50 công ty sữa có doanh thu cao nhất thế giới vào năm 2017 với 3 tỷ
USD mỗi năm. Năm 2010, Vinamilk là doanh nghiệp Việt duy nhất lọt vào
danh sách 200 doanh nghiệp tốt nhất tại khu vực châu Á do Tạp chí Forbes
Asia bình chọn.
Theo thời gian, sự đam mê thay thế cho những bỡ ngỡ, thậm chí hoài
nghi về chọn lựa ngành chế biến sữa khi còn là sinh viên. Tới nay, 90% ý
tưởng mới của Vinamilk xuất phát từ chính "thuyền trưởng" Mai Kiều
Liên, dựa trên sự quan sát nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùng và sở
thích tìm tòi thêm những hương vị mới lạ. Lạc quan khi cho rằng không
khó khăn nào không thể vượt qua, mà chính những trải nghiệm này sẽ giúp
bản thân dày dạn kinh nghiệm ứng chiến, bà Mai Kiều Liên luôn tâm niệm
phải tìm ra mắt xích nào đang có vấn đề trong tổng thể, từ đó chỉ việc
giải quyết nó.
Nguồn VNEXPRESS
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét