Chuyện về một nữ doanh nhân “đa cảm”...

Tôi “gõ cửa” văn phòng Công ty Khang Thông vào một buổi trưa cuối tuần, đúng lúc chị Phan Thị Phương Thảo đang trao đổi với một cộng sự. Quay sang tôi, chị phân trần: “Mình vừa đi Mỹ về, công việc dồn lại nhiều quá mà cái nào cũng cần xử lý nhanh”.

Sau ít phút tranh thủ ký một xấp văn bản vừa được nhân viên chuyển tới, chị khoe: “Chuyến đi này của mình rất thú vị, vì ngoài mục đích công việc còn hoàn thành lời hứa đưa ba mẹ đi chơi cho biết đó biết đây”...

Bước khởi nghiệp gian truân và "cú ngã định mệnh"

Nhìn cơ ngơi bề thế của Công ty cổ phần xây dựng thương mại dịch vụ Khang Thông hôm nay, không ai nghĩ “bà chủ” Phan Thị Phương Thảo lại có một hành trình khởi nghiệp gian truân, đầy nước mắt. Nung nấu ý định đi xa kiếm tiền để lo gia đình, một đêm, chị lén ba mẹ, bỏ nhà đi tìm việc làm.

Đến bến xe miền Tây thì chút tiền còm dằn túi lại bị kẻ gian lấy mất. Ý định tìm về Tây Ninh, nơi có ông bà nội không thành, chị lang thang khắp các ngóc ngách của Sài Gòn đầy cạm bẫy. Bốn ngày sau, ái ngại trước hoàn cảnh của một cô gái trẻ, vợ chồng ông chủ tiệm cơm người Hoa đã nhận chị vào làm công.

Sau hai năm đầu tắt mặt tối, hết rửa chén lại giặt đồ mướn chị cũng tích góp mua được một chỉ vàng. Với mong muốn “biến” một chỉ vàng ấy thành nhiều chỉ vàng, thậm chí một cây vàng, năm 20 tuổi chị quyết định trở về quê (Long An) mua lúa xay xát thành gạo rồi mang lên Sài Gòn bán.

Một thời gian sau, thấy người ta bán chiếu có lời hơn, chị lại đổi nghề, mua chiếu thô về thuê thợ in hoa lên rồi mang lên tận Tây Ninh để bán buôn. Lúc này, tuy cuộc sống đã được cải thiện, nhưng cái nghèo vẫn ám ảnh chị, thôi thúc chị phải “làm ăn lớn”. Nghĩ là làm, chị khăn áo ra Vũng Tàu mở quán cơm, rồi buôn bán sắt thép phế liệu, “bỏ mối” cát, đá...

Không tìm được khách hàng ở Vũng Tàu, một thân một mình chị chở hai bảo tải đá, cát bằng xe honda lên tận Bình Dương, Đồng Nai... chào bán. Gặp bất cứ chỗ nào đang xây nhà chị cũng dừng xe, kiên trì tiếp thị. Song thật buồn, chẳng ai chịu mua cả và trong một lần thất bại trở về đến ngã ba Nhơn Trạch, chị đã bị xe tông.

Đưa chị vào băng bó tại một trạm xá gần đó, hai người đàn ông đi trên xe ân cần hỏi chị sao lại chở hai bao tải cát, đá nặng như vậy. Chị thật thà kể mục đích của mình, khiến họ không nhịn được cười. Rồi cũng nhờ “cú ngã điånh mệnh” ấy mà “nạn nhân” và “thủ phạm” trở thành bạn bè và họ đã giúp chị có một công việc ổn định tại mỏ cát của mình.

Từ sự giới thiệu của hai người bạn mới, chị dốc vốn liếng mua một máy sang cát, lấy cát nhỏ bán cho nhà máy thủy tinh, cát lớn bán cho một số nhà máy sửa chữa tàu biển dùng để rửa tàu. Công việc thuận lợi cộng với nỗ lực vươn lên không mệt mỏi, chị phất lên từ đó.

Đến năm 1995, khi làn sóng đầu tư nước ngoài đổ bộ vào Việt Nam thì tên tuổi chị đã không còn xa lạ trong giới kinh doanh vật liệu xây dựng với nhiều hợp đồng bán nguyên vật liệu cho một số khu công nghiệp. Hiện tại, chị là người sáng lập của 7 công ty và chủ đầu tư của Khu công nghiệp Thạnh Đức - Long An.

Đi qua cái khổ, càng thương người nghèo...

Trong Ban Công tác xã hội CLB Doanh Nhân Sài Gòn (DNSG), chị Phương Thảo luôn được nhắc đến với vai trò người khởi xướng chương trình “Doanh nhân Sài Gòn - Nghĩa tình biên giới”.

Nhiều lần theo chân chị cùng CLB DNSG đến những vùng biên giới xa xôi, tận mắt chứng kiến cuộc sống nghèo nàn, lạc hậu của bà con các dân tộc ít người đã khiến tôi “tâm phục khẩu phục” trước cách nghĩ và cách làm của chị.

Không một chút “ồn ào” hay vì mục đích “đánh bóng thương hiệu”, chị đề nghị được làm nhà tài trợ giấu tên trong 100 căn nhà Đại đoàn kết đã được trao ở nhiều vùng biên cương của Tổ quốc. Không chỉ tài trợ kinh phí xây dựng nhà, chị còn tặng thêm cho mỗi hộ gia đình 1 chiếc ti vi màu 14 inch để góp phần nâng cao dân trí cho bà con và một triệu đồng để họ mua một số vật dụng cần thiết.

Nhiều lần đi làm từ thiện cùng chị, nhưng tôi nhớ nhất là chuyến đi về vùng biên giới Tân Châu - Tây Ninh. Với bàn chân bó bột, chị Phương Thảo vẫn một mực cùng đoàn từ thiện CLB DNSG vượt gần 200 cây số để đến với đồng bào dân tộc xã Tân Đông, nơi chỉ cách biên giới Campuchia chưa đầy 1km. Nhìn chị chống nạng bước đi khó nhọc, ai cũng xuýt xoa.

Đáp lại sự ái ngại của mọi người, chị cố nén đau, cười “trấn an”: “Không sao đâu, đi chuyến này về là hết đau thôi”. Lần khác, khi đi tặng quà Tết cho đồng bào nghèo vùng biên giới An Giang cùng CLB DNSG, thấy vài phụ nữ không thuộc diện được tài trợ nhưng vẫn có mặt tại điểm tập kết với ánh mắt đầy hy vọng, chị đã không thể làm ngơ.

Dúi vội vào tay họ mỗi người vài trăm ngàn đồng, chị quay sang nói với tôi: “Năm hết Tết đến rồi, mình bớt tiêu một chút là gia đình họ có ít đồ cúng ông bà tổ tiên”. Khi chị quày quả bước đến bên một cụ già tới nhận quà trễ vì mải đi làm cỏ mướn, một người bạn đi cùng chị “méc”: “Nhìn bề ngoài như... Trương Phi vậy đó, nhưng đa sầu, đa cảm lắm”.

Tôi hiểu lời bạn chị nói vì đã có lần chị kể cuộc đời chị đã nếm đủ tủi hờn và nước mắt, phải bươn chải kiếm sống từ năm 12 tuổi, hết giặt đồ mướn, gánh nước thuê lại bán khoai lang dạo...  

Theo: cafef

Về hưu non, làm "gian thương" rồi thành doanh nhân thành công

38 tuổi về hưu non, bị quẳng ra thương trường, anh chuyển sang kinh doanh kỹ thuật. Với tố chất của một người… làm từ thiện, dù có thành công nhưng anh liên tục vấp ngã. Trò chuyện với KH&ĐS, KS Phạm Đình Thái bộc bạch nhiều quan điểm mà không phải ai cũng dám nói.

Kinh doanh kỹ thuật!

Anh đã bước chân vào thương trường như thế nào?

Năm 1977, sau khi xuất ngũ mình đi học. Lúc đó học đủ thứ nhưng chuyên ngành tự động hoá ĐH Bách khoa là chính. Học xong về làm ở Nhà máy cơ khí Mai Động. 38 tuổi về hưu non. “Mẹ” không cho “bú” nữa, thế là mình bị quẳng ra thương trường thôi.

Sao anh lại "bị đuổi" sớm vậy?

Lúc đó công ty trì trệ. Giới trí thức và văn phòng bị coi như phường ăn bám. Họ bằng mọi cách vận động cho về hưu non. Cả nhà máy chỉ có mình tôi là chuyên gia tự động hóa mà họ cũng không sử dụng. Họ chỉ thích sản xuất ra những thứ đơn giản, rập khuôn nên không cần thợ bậc cao.

Rồi anh trở thành "gian thương" như thế nào?

Bị đuổi việc cũng đồng nghĩa với có cơ hội để tìm một công việc mới. Tôi làm cho các tập đoàn cơ khí nước ngoài muốn vào thị trường Việt Nam. Làm một thời gian tôi nhận thấy rằng, không thể cái gì cũng phải đi nhập khẩu trong khi nước mình có rất nhiều cái có tính năng tương tự mà giá thấp. Với kiến thức đã có tôi tận dụng khai thác triệt để cái đó. Rồi từ làm kỹ thuật tôi chuyển hẳn sang kinh doanh kỹ thuật.

"Kiếm ăn khá lắm"

Lúc đó trong nước đã có nhiều người kinh doanh kỹ thuật như anh chưa?

Đó là năm 1990. Chưa có ai làm như tôi. Tôi làm được vậy là do tôi ấp ủ ý tưởng đó từ thời còn đi lính. Làm được một thời gian tôi đương nhiên từ một nhà kỹ thuật thuần túy trở thành nhà kinh doanh thương mại dịch vụ công nghệ. Kiếm ăn khá lắm.

"Tôi muốn làm bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội. Bộ ấy đem các vấn đề đến người dân nhiều nhất và nhanh nhất"

Cách kinh doanh thương mại dịch vụ công nghệ của anh được hiểu nôm như thế nào?

Chúng tôi chế tạo các sản phẩm cơ khí trên máy công cụ hiện có tại Việt Nam. Mua máy móc phần nào ở nước ngoài, phần nào có thể tự chế tạo được trong nước thì chế tạo. Hoặc những cái nước ngoài đã bỏ rồi, mình đưa về sửa chữa rồi bán. Bán cả phụ tùng lẫn công nghệ đi kèm. Đến năm 2002, tổng tài sản của tôi lên tới cả chục tỷ đồng với hàng mấy trăm tấn máy móc.

Hình như cách làm của anh đã từng bị dư luận lên án là nhập rác thải công nghiệp?

Mình là dân kỹ thuật nên chỉ nhập cái là kỹ thuật. Không dại gì đi mua cái gì không có hàm lượng kỹ thuật trong đó. Nhờ nắm vững công nghệ mà trong thời gian ngắn tôi đã vọt lên rất nhanh.

Giàu có, lắm tiền nhiều của rồi thì anh làm gì?

Thời điểm cực thịnh của công ty tôi là từ năm 2000 - 2005. Sau thời gian đó chúng tôi đã bị bức tử bởi cơ chế. Xây dựng nút giao thông Ngã Tư Sở. Chúng tôi có một cửa hàng chào hàng, làm dịch vụ kỹ thuật ở đây bị thu hồi do giải toả. Vốn điều lệ của công ty khoảng 4 tỷ đồng mà độc có việc di chuyển hàng trăm tấn thiết bị cũng đã gây tổn thất hàng chục tỷ đồng.

Người lãnh đạo phải chịu trách nhiệm trực tiếp

20 năm kinh doanh, anh thấy Việt Nam có phải là môi trường kinh doanh thuận lợi?

Vô cùng thuận lợi. Nhưng vấn đề là tận dụng nó như thế nào. Người lao động của mình rất khéo tay. Người lãnh đạo rất linh hoạt. Nhưng tệ cái là người Việt ta lại ghét những người có năng lực hơn mình. Bộ máy lãnh đạo được bổ nhiệm theo cơ chế chứ không theo năng lực chuyên môn cũng khiến người giỏi phải sợ người có chức.

Nếu như anh nói thì không thể coi đó là môi trường kinh doanh thuận lợi?

Thuận lợi chứ. Chưa bao giờ Đảng lại mở rộng như bây giờ. Nhưng cơ chế thì mở đấy mà không có người làm hoặc người làm không đáp ứng được. Nhưng đúng là vẫn còn một số lãnh đạo trung gian cứ làm theo kiểu cũ, không cần hiệu quả.

Vậy với tư cách là doanh nhân, anh thấy môi trường kinh doanh hiện mắc nhất ở điểm nào?
Tôi cứ tạm phân môi trường kinh doanh của ta ra làm ba khúc. Khúc đầu, ta có chủ trương, đường lối tốt. Khúc cuối, người lao động cần cù thông minh. Khúc giữa mới là khúc có vấn đề. Đó là khâu thủ tục hành chính. Mấy năm gần đây có hô hào cải cách, đó là đường lối đúng nhưng làm thì chưa thật. Chưa cải cách thật

Vậy như thế nào là cải cách thật?

Là nói và làm phải đi đôi với nhau. Chủ trương đường lối đã đưa ra là phải được thực hiện triệt để.

Nói chỉ để nói không thì rất dễ. Nếu cho anh đứng ở một vị trí có chức vụ quyền hạn nào đó, anh có làm được không?

Ai làm cũng thế thôi. Phải có một cơ chế làm sao để người lãnh đạo phải chịu trách nhiệm trực tiếp. Do không chịu trách nhiệm trực tiếp nên dù có sai cũng chẳng chết ai, được không ăn ai. Họ cứ giữ cái ghế đó.

Nếu được chọn một trong các chức vị bộ trưởng, anh sẽ chọn bộ nào?

Tôi muốn làm bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội. Bộ ấy đem các vấn đề đến người dân nhiều nhất và nhanh nhất. Lại gần với những người thương bệnh binh đã tham gia chiến trường như chúng tôi.

Tiền nhiều thì tình ít

Tiêu chí để anh bầu chọn một doanh nhân thành đạt là gì?

Người đó để lại được sản phẩm gì cho xã hội, về cả vật chất và tinh thần.

Bản thân anh thì sao? Anh có cho rằng mình là một doanh nhân thành đạt không?

Tôi nghĩ ở góc độ nào đó thì có thể tạm coi là thành đạt. Đi bộ đội về, hai bàn tay trắng đi lên. Tạo ra được công ăn việc làm cho hàng trăm người. Nếu đánh giá thành đạt là phải có từ 50 tỷ trở lên thì tôi xin thua.

Tham vọng lớn nhất của anh là gì?

Tạo ra công ăn việc làm cho các cháu con thương binh. Làm điều gì đó để lại cho xã hội. Chẳng hạn trong công nghiệp nói về máy búa, máy dập thì bố con nhà tôi đã từng là mũi nhọn của Hà Nội về chế tạo loại máy móc này.

Với những đóng góp của mình anh đã từng được nhận danh hiệu gì?

Họ có mời tôi tham gia lựa chọn doanh nhân doanh nghiệp tiêu biểu. Nhưng tôi không tham gia vì thấy rằng trong danh sách có đến 50 người được tôn vinh phải xem lại.

Anh nghĩ thế nào về doanh nhân làm từ thiện?

Đại gia đình dòng họ Phạm Đình - Khương Lâm chúng tôi trước đây về giàu có luôn xếp hạng nhất của Hà Nội. Nay, cái để lại chỉ là giá trị tinh thần. Ông Bill Gates có nhiều tiền nhưng không để lại hết cho con mà phần lớn để đi làm từ thiện. Tôi nghĩ với con cái mình cũng vậy, để cho nó nhiều tiền thì sẽ hỏng. Hãy để cho nó một nghề nghiệp để sống. Tiền nhiều thì tình ít.

Xin cảm ơn anh.

Theo: cafef