Thế giới có biết bao tỷ phú chật vật với con đường khởi nghiệp, thất
bại ê chề và có lúc trắng tay. Nhiều doanh nhân không có đêm ngon giấc,
và có lúc họ gần như phát điên. Như vậy, ai bảo làm giàu là không khó?
Tôi trăn trở nhiều khi viết bài này. Ngay chỉ cái tên thôi cũng làm
tôi suy nghĩ nhiều. Nên đặt là “Làm giàu rất khó” hay “Làm giàu không hề
dễ”. Đặt thế nào để toát lên ý mình định nói, để tránh hiểu lầm. Tôi
viết bài này bởi đã được nghe nhiều người nói, thuyết giảng rằng - làm
giàu không khó.
Nếu coi ý kiến “làm giàu không khó” là lời khích lệ, là sự động viên,
là cách để những người muốn làm giàu không bị nhụt chí thì tôi hoàn
toàn đồng ý. Cần khuyến khích, cổ vũ các bạn trẻ và những ai chưa giàu
có làm giàu một cách chính đáng. Còn chuyện để trở nên giàu có, thực sự
giàu có, giàu có bằng chính trí tuệ, công sức của mình thì tôi thấy
không hề dễ. Thậm chí là khó.
Tôi có đọc và nghiên cứu về cuộc đời cũng như cách và quá trình làm
giàu của nhiều tỷ phú trên thế giới thì thấy rằng phần nhiều họ có xuất
phát điểm không thuận lợi. Có nhiều người trong số họ khởi nghiệp khá
vất vả. Họ trải qua nhiều thất bại. Họ đồng hành cùng biết bao thử
thách. Không ít lần, họ trở thành người trắng tay. Không biết bao đêm,
họ mất ngủ. Chẳng biết bao lần, họ gần như phát điên. Họ ngày đêm trăn
trở với sự nghiệp, với việc làm giàu của mình. Và họ trở nên giàu có. Họ
thật sự trân trọng những đồng tiền họ kiếm được. Họ biết rằng làm giàu
là quá khó. Các doanh nhân Việt Nam cũng vậy. Những người giàu Việt Nam
cũng rất cực nhọc để làm ra đồng tiền. Và, họ hiểu rằng làm giàu không
hề dễ.
Tôi không bao giờ quên những đồng tiền đầu tiên tôi kiếm được khi học
lớp 4. Ông bà nội tôi ở quê nuôi lợn. Vào thời đó, người ta dùng phân
chuồng để bón ruộng, mà phân chuồng hình thành từ rơm, rạ, cỏ và phân
lợn. Sau khi được những chú lợn quần nát để rồi rơm, rạ, cỏ ngấm cùng
những gì lợn thải ra trong nửa năm trời người nông dân có phân chuồng để
bón ruộng. Một năm cấy 2 vụ lúa, tức một năm cần 2 mẻ phân chuồng.
Tôi đã nhận ra cơ hội này và đã “dành” được “hợp đồng” đầu đời của
mình. Tôi đi cắt cỏ bán lại cho chính ông bà nội mình. Mỗi gánh cỏ được
một hào. Đống cỏ cao ngất trước cửa chuồng lợn nhà ông bà nội tôi là kết
quả của “hợp đồng” đáng nhớ này. Cũng nhờ sức lao động, sự cần cù chăm
chỉ và sự “đàm phán” với ông bà nội mà tôi có đến cả chục đôla khi còn
bé xíu. Để rủng rỉnh tiền mua bút mực, giấy vở, dụng cụ học tập và
sách,… Nhà tôi khi đó nghèo lắm. Nghèo kiết xác - như người làng vẫn
nói.
Tôi cũng không quên các năm từ lớp 4 đến lớp 7 mình đi cắt cỏ nuôi
trâu và thực hiện “hợp đồng” với ông bà nội cùng “dụng cụ hành nghề” là
đôi quang gánh phải buộc lên rất cao. Người tôi quá thấp để có thể sử
dụng được đôi quang và chiếc đòn gánh của người lớn! Thời đó người ta
chưa làm ra quanh gánh cho trẻ con. Tôi cũng chẳng bao giờ quên được
những lần bị gió thổi bay xuống ruộng hay bờ đê bởi mình không đủ sức
chống chọi với gió. Nhất là gió của những ngày giông tố bất ngờ.
Và có lẽ ngay khi mới học lớp 7 tôi đã có số tiền vài chục đồng,
tương đương với cả vài chục đôla thời bây giờ. Những đồng tiền đã giúp
tôi không phải xin tiền cha mẹ. Tôi thậm chí đã biết và có cơ hội trợ
giúp cha mẹ mình trong miếng cơm, chén nước mỗi ngày. Cũng từ khi đó đến
mãi bây giờ tôi không phải xin tiền bố mẹ nữa.
Một trăm đôla đầu tiên tôi tự mình kiếm được khi học dự bị tiếng Nga
(chuẩn bị trở thành sinh viên năm thứ nhất đại học) khi học tại khoa Dự
bị trường Đại học Tổng hợp Matxcơva mang tên Lomonosov. Khu ký túc xá
chúng tôi ở khi đó là phố Svernhika, số nhà 19. Ngay năm dự bị này tôi
đã có cơ hội cầm trên tay, có cơ hội sở hữu thật sự những đồng đôla
thật. Câu chuyện là khi đó các bạn sinh viên nước ngoài, nhất là sinh
viên da đen bán đôla Mỹ lấy rúp Nga để tiêu (3 rúp một đôla). Những
người có nhu cầu mua lại với giá 3,3 rúp lấy 1 đôla. Lãi suất 10%. Quay
vòng càng nhanh, lãi càng nhiều. Vốn không phải bỏ ra thì còn gì tốt
hơn. Nhưng kiếm những đồng đôla đầu tiên đó cũng không dễ. Tổn hại nơ
ron thần kinh. Mất thời gian. Nguy hiểm. Rủi ro. Và tôi biết ngay từ khi
đó rằng làm giàu không dễ.
Cùng trong năm dự bị tiếng Nga tại thủ đô của Liên Xô những năm 80
của thế kỷ trước tôi được sở hữu 1.000 đôla đầu tiên. Thời đó đôla Mỹ bị
cấm. Người Việt Nam (và cả người dân các nước xã hội chủ nghĩa) không
được dùng đôla nói chi đến chuyện sở hữu. Chỉ có người các nước tây Âu,
châu Phi, châu Mỹ… mới có quyền có và sử dụng ngoại tệ mạnh. Nếu bị phát
hiện sở hữu hay sử dụng ngoại tệ mạnh có nguy cơ bị đuổi về nước.
1.000 đôla lúc đó tương đương với quãng 3.000 rúp là con số rất rất
lớn đối với những ai chuẩn bị là sinh viên năm thứ nhất. Mà nó cũng là
rất lớn đối với tất cả mọi người vì học bổng một tháng chỉ có 80 rúp,
một chiếc bàn là chỉ có 7 rúp, một dây may xo để làm bếp điện chỉ có 25
xu, 1 cốc nước có ga chỉ là 1-3 xu mà thôi. Tiền giá trị vô cùng. Nhất
là khi dùng tiền đó mua thuốc tây, mua đồ điện, áo bay gửi về Việt Nam.
Từ mốc 1.000 đôla lên mốc 10.000 đôla là cả một câu chuyện
Kiếm tiền và làm giàu ai đó tưởng dễ nhưng không hẳn như vậy. Người
kinh doanh phải tính toán và lo đủ thứ. Phải tính được các rủi ro. Phải
tự lên kế hoạch kinh doanh chi tiết. Phải có tư duy tổng thể. Phải quản
lý được tiền. Phải quay vòng đồng tiền nhanh nhất. Mà thời đó có ai
trong chúng tôi được học về quản trị kinh doanh, về bán hàng, về kiếm
tiền đâu. Bao cấp mà. Nhất là lũ sinh viên ngu ngơ từ vùng quê nghèo
xuất ngoại chúng tôi.
Một kỷ niệm không bao giờ quên trong cuộc đời là tôi đã phải chứng
kiến nỗi buồn tê tái: Mất 17.000 đôla trong khi tổng tài sản chỉ có
13.000. Tôi đã hầu như mất trí nhớ. Tôi đã hầu như phát điên. Tôi đã
thất vọng và cảm thấy chán nản vô cùng. Tôi thấy cô đơn và bất lực. Và
khi đó, tôi mới thấu hiểu ý nghĩa của 2 từ thiêng liêng này. Cô đơn và
bất lực. Số tiền mất mát quá lớn. Lớn quá mức tưởng tượng của một cậu bé
thời đó.
Một bài học cũng rút ra từ đó trong tôi rằng tư duy làm giàu là quan
trọng nhất. Muốn giàu thì phải có tư duy làm giàu. Nếu có tư duy làm
giàu rồi thì dù có mất trắng tay cũng bắt đầu lại từ đầu và làm giàu lại
một cách nhanh chóng hơn và không quá đỗi khó khăn. Tư duy làm giàu là
mấu chốt, là bắt đầu của mọi bắt đầu. Sau này có cơ hội đi Mỹ, đi Anh,
đi Australia, đi Nhật,… tôi có mua mua được nhiều sách dạy làm giàu bằng
đủ các thứ tiếng. Tôi đã đọc ngấu nghiến để học, để hiểu, để biết cách
làm giàu một cách bài bản. Tôi cũng đã may mắn mua được cuốn “Think and
grow rich” của Napoleon Hill. Ở đó tôi tìm thấy nhiều điểm giống tư duy
của tôi ngày xưa. Cuốn sách trở thành cẩm nang, sách gối đầu giường của
tôi ngay từ khi mua được. Đi đâu cũng thường mang theo. Để đọc. Để ngẫm.
Để ứng dụng. (Và may mắn thay chúng tôi đã mua được bản quyền cuốn này
và xuất bản ra tiếng Việt với cái tên “Think and grow rich - 13 nguyên
tắc nghĩ giàu làm giàu”). Cuốn sách đã mang lại lợi lộc lớn cho rất
nhiều doanh nhân, rất nhiều bạn bè tôi, rất người muốn và đang làm giàu
(như chị Trang, giám đốc John Robert Powers, như anh Steve Gandy phó chủ
tịch tập đoàn Metso…)
Cái mốc có 100.000 đôla rất đáng nhớ
Tôi không bao giờ quên rằng mình đã để nguyên cọc tiền còn nguyên đai
nguyên kiện, nguyên serie, còn bọc nguyên trong bao ny lông trong suốt
để ngắm. Tôi đã ngắm rất lâu. Tôi đã ngủ cùng cọc tiền nguyên đai này
suốt một đêm và trải qua những phút giây sung sướng hiếm có. Sau này khi
có nhiều tiền hơn, những cảm giác ngất ngây khi sở hữu và ngắm những
đồng tiền không còn nữa. Hay nói đúng hơn là không thể bằng một phần của
cái ngày đáng nhớ này.
Tôi nhớ rằng đã không biết bao nhiêu lần mình bị đói khi đang sở hữu
một đống tiền. Đói vì nhiều khách hàng đến mua hàng. Mà toàn những lô
hàng lớn, những hợp đồng “ngon”. Mình thì không muốn từ chối. Không muốn
mất khách. Họ đến lấy hàng đúng vào lúc ăn trưa, ăn tối. Nhiều ngày đứt
bữa. Nhiều hôm nhai cơm như nhai rơm, nhai trấu. Còn cảm giác gì nữa
đâu.
Tôi không thể quên rằng đã bao lần nằm đói ở sân bay. Tiền có bao
nhiêu đã mua hết hàng. Chỉ tính toán để có đủ tiền đi taxi, tiền thuê
bốc vác. Nhưng máy bay chậm vì sương mù, vì tuyết rơi nhiều, vì sự cố kỹ
thuật, vì trăm nghìn nguyên nhân khác. Biết vậy nhưng lần khác vẫn đói,
vẫn không còn tiền để ăn - tham quá. Người kinh doanh luôn dùng tối đa
số tiền, huy động tối đa tài chính để kiếm tiền, để xoay vòng. Để giàu
nhanh. Để thật nhanh.
Người có tiền, sở hữu nhiều tiền nhưng phải chịu rét cắt da cắt thịt.
Phải chịu cái nóng như thiêu như đốt. Phải chịu muỗi cắn, ong châm.
Phải “ngấm” mồ hôi đầm đìa như tắm. Người có nhiều tiền nhưng nhiều khi
cũng chẳng được hưởng thụ, được sướng, được làm người giàu.
Mỗi đồng tiền kiếm ra là những giọt mồ hôi. Những giọt mồ hôi không
chỉ thấm trên quần, trên áo, trên tóc, trên da mà ngấm vào từng đồng
tiền. Mồ hôi ngấm vào khi ta nhận, khi ta đếm. Mỗi đồng tiền kiếm ra là
chứa đựng những nơ ron thần kinh bị hao tổn, những suy nghĩ và tính
toán, những phương án và biện pháp. Nhiều khi người doanh nhân có tâm
trạng hơn cả ngồi trên đống lửa. Nhiều khi doanh nhân gần như điên
khùng, nhiều khi tưởng chừng không thể vượt qua. Nhất là khi khủng
hoảng.
Mỗi đồng tiền kiếm ra là những vất vả, gian nan, những cực nhọc khó
tưởng tượng. Bao đêm không ngủ. Bao sáng thức giấc khi cả thế giới đang
ngủ ngon. Bao nhiêu ngày không nhìn thấy ánh mặt trời. Bao đêm thức chỉ
nghe thấy tiếng tíc tắc của đồng hồ.
Bao doanh nhân chúng ta ăn trưa chỉ là cái bánh mỳ kẹp, là bát phở
nguội, là đĩa cơm bình dân. Ngồi ăn ngay tại bàn làm việc. Bao doanh
nhân phải ngủ gục trên bàn. Nhiều doanh nhân, tôi biết, qua đêm tại cơ
quan. Chuyện nửa đêm mò về nhà khi cả nhà đã ngủ say là chuyện thường.
Cá biệt, có những trường hợp cha con cả tuần không gặp nhau: cha về thì
con đã ngủ. Con đi học sáng thì cha chưa tỉnh giấc.
Tôi viết bài này trong lúc đang triển khai chương trình “15 phút tư
duy” giai đoạn 2 tại các trường đại học trên cả nước. Tôi muốn các em
sinh viên thay đổi tư duy. Cần có tư duy đúng trong mọi phương diện,
trên mọi lĩnh vực. Tư duy làm giàu. Tư duy thành công. Tư duy quản lý
mới. Tư duy học và hành. Tư duy khởi nghiệp. Tư duy đọc sách siêu tốc….
Các trường đại học tại HN và TP HCM đã tổ chức và tôi đến để mong muốn
giúp các em thay đổi tư duy. Ngay sáng nay là chương trình tư duy sáng
tạo tại Đại học FPT TP HCM.
Từ hàng chục chương trình này, với hàng nghìn bạn sinh viên tham gia
tôi nhận thấy rằng, các bạn trẻ ngày nay khát khao làm giàu. Quyết tâm
làm giàu của thế hệ trẻ thật là mạnh mẽ. Tôi hoàn toàn tin tưởng rằng
các em sẽ thành công. Trong quá trình giảng dạy, thuyết giảng hay trao
đổi, tôi nhận thấy sinh viên Việt Nam chúng ta nắm kiến thức kinh doanh
cơ bản khá tốt. Các em rất thông minh, nhanh nhẹn, có nhiều ý tưởng. Tuy
nhiên, các em đang thiếu thực tế thương trường, ít va chạm. Các em chưa
thật sự có những người “thầy” có kinh nghiệm và trải nghiệm. Hơn nữa có
lẽ các em chưa có tư duy làm giàu thật sự đúng, khát khao làm giàu chân
chính chưa thật sự mạnh. Tôi muốn các em học được nhiều hơn nữa từ
những người đi trước: từ thành công và thất bại. Để các em rút ngắn thời
gian, giảm bớt vấp ngã và trở nên giàu có nhanh hơn và bền vững. Tôi
muốn các em hiểu rằng làm giàu không dễ nhưng hoàn toàn có thể. Muốn
giàu có phải có tư duy của một người giàu. Muốn trở thành triệu phú phải
có tư duy của triệu phú.
Làm giàu không dễ. Tuy nhiên làm giàu cũng là trách nhiệm của mỗi
chúng ta. Cần phải làm giàu để giúp mình, giúp gia đình mình, giúp quê
hương mình và giúp đất nước mình. Đất nước Việt Nam chúng ta sẽ trở nên
giàu có khi có rất nhiều, rất nhiều doanh nhân, rất nhiều, rất nhiều
người giàu.
Theo vnexpress
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét